Powszechnie stosowana w szpitalach i placówkach medycznych ultrasonografia (USG, obrazowanie ultrasonograficzne, skanowanie ultrasonograficzne) jest nowoczesną metodą wykorzystującą ultradźwięki do obrazowania tkanek, co umożliwia diagnozowanie i leczenie wielu schorzeń. Postęp technologiczny pozwala współcześnie na obrazowanie trójwymiarowe, czyli przekształcanie danych na obrazy 3D. Ponieważ rejestracja obrazu odbywa się w czasie rzeczywistym, możliwe jest pokazywanie nie tylko samych struktur, ale również ruchu narządów wewnętrznych. W badaniach USG nie stosuje się promieniowania elektromagnetycznego (jak np. przy badaniach rentgenowskich), przez co ultrasonografia jest uznawana za metodę całkowicie bezpieczną i nieinwazyjną.
Na czym polega badanie USG?
Istotę badania USG stanowi zjawisko odbicia fal (echo), które wywołuje się za pomocą ultrasonografu, czyli urządzenia składającego się z monitora oraz zdolnej do generowania i odbierania ultradźwięków sondy. Głowica aparatu USG wykorzystuje zjawisko odwrotnego efektu piezoelektrycznego, za pomocą którego wytwarza się fale ultradźwiękowe. Fale o wysokiej częstotliwości przemieszczają się od sondy poprzez zwilżoną specjalnym żelem skórę do wnętrza ciała pacjenta. Następnie fale dźwiękowe są przesyłane w głąb tkanek, gdzie odbijają się i wracają do głowicy. Powracające fale – echa – w zależności od ustawień ultrasonografu mogą być wzmacniane, przetwarzane i wreszcie prezentowane na wyświetlaczu. Dzięki swobodnemu przesuwaniu sondy po obszarze badawczym (skórze) na monitorze uzyskuje się całościowy obraz narządu, co umożliwia precyzyjne określenie wielkości, kształtu i ewentualnych zmian chorobotwórczych w badanych organach.
Zastosowanie USG w diagnostyce medycznej
Sprzęt do USG jest nie tylko łatwo dostępny i wygodny w użyciu, ale jest również tańszy w eksploatacji niż większość innych metod obrazowania. Dzięki temu znalazł on szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach medycyny: chirurgii, ginekologii, położnictwie, internie, nefrologii, pulmonologii, radiologii czy urologii. USG to również preferowana metoda obrazowania przy diagnozowaniu i monitorowaniu stanu kobiet w ciąży oraz ich nienarodzonych dzieci. Ultrasonografia umożliwia obrazowanie tkanek miękkich, które nie są zbyt dobrze widoczne na zdjęciach rentgenowskich. Badania USG znajdują także zastosowanie przy określaniu przyczyn bólu, obrzęków i infekcji. Wykorzystuje się je do obrazowania takich narządów wewnętrznych jak:
- oczy
- tarczyca i przytarczyca
- serce i naczynia krwionośne, w tym aorta brzuszna i jej główne odnogi
- wątroba
- pęcherzyk żółciowy
- śledziona
- trzustka
- nerki
- pęcherz
- macica
- jajniki
- jądra
- mózg, biodra oraz kręgosłup u niemowląt
Skanowanie ultrasonograficzne zapewnia pomiar w czasie rzeczywistym, dzięki czemu stanowi idealną pomoc przy przeprowadzaniu niektórych inwazyjnych procedur, takich jak biopsje igłowe i aspiracja płynów. Badania USG znajdują również zastosowanie przy obrazowaniu piersi i przeprowadzaniu biopsji raka piersi. Są podstawą diagnozowania różnych stanów serca, w tym problemów z zastawkami i zastoinową niewydolnością serca, jak również przy ocenie uszkodzeń po zawale serca.
